11.4.08

Ο υπαρξισμός είναι ανθρωπισμός

Ξαναδιαβάζοντας το βιβλίο Ο ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ του Ζ. Π. Σαρτρ στην άθλια μετάφραση που το έχω, αποτινάζω το αυτονόητο και αποδέχομαι αυτό το σφιχταγκάλιασμα της απελπισίας με την ελπίδα. Θα μεταφέρω τα κυριότερα κατ' εμέ σημεία συνοπτικά, καθώς δεν θα ειπωθούν ποτέ από την τηλεόραση.

Ο υπαρξισμός είναι μια θεωρία που κάνει τη ζωή υποφερτή. Όλα ξεκινάνε από την
υποκειμενικότητα και καθώς η ύπαρξη προηγείται της ουσίας (βασική αρχή του υπαρξισμού) ο άνθρωπος έχει όλη την ευθύνη για αυτό που είναι.
Ο αθεϊστικός υπαρξισμός του Σαρτρ διατείνεται ότι δεν υπάρχει Θεός και ότι ο άνθρωπος υπάρχει, ως ένα ον που υφίσταται πριν από τη δυνατότητα καθορισμού του, από οποιαδήποτε έννοια. Αυτή είναι η ανθρώπινη πραγματικότητα. Ο άνθρωπος πρώτα προβάλλει μέσα στον κόσμο και μετά αυτοκαθορίζεται.Δεν υπάρχει ανθρώπινη φύση με τη γενική έννοια, εφόσον δεν υπάρχει Θεός να την αντιληφθεί.

Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος όχι μόνο για την ατομικότητά του αλλά και για τον κάθε άνθρωπο. Πρέπει πάντα να αναρωτιέται κανείς "τι θα συνέβαινε αν όλος ο κόσμος έκανε το ίδιο;" και "πράττω στ' αλήθεια έτσι ώστε η ανθρωπότητα να ενεργεί σύμφωνα με τις πράξεις μου";



Ο Ντοστογιέφσκι είχε πει πως αν δεν υπάρχει Θεός όλα επιτρέπονται. Από δω ξεκινάει ο υπαρξισμός: όλα επιτρέπονται,
ο άνθρωπος είναι Ελεύθερος, άρα και Υπεύθυνος. Ο άνθρωπος καταδικάστηκε να είναι ελεύθερος, καταδικάστηκε γιατί δεν δημιουργήθηκε μόνος του κι ωστόσο είναι ελεύθερος γιατί μια και ρίχτηκε στον κόσμο είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του. Είμαστε μόνοι, χωρίς δικαίωση.

Δεν υπάρχει ένα δεδομένο σημείο που θα μας βοηθήσει στον προσανατολισμό μας, διότι κάθε άνθρωπος εξηγεί το σημείο όπως
θέλει. Χωρίς κανένα στήριγμα και χωρίς καμιά βοήθεια, ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος κάθε στιγμή να επινοεί τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι το ίδιο του το σχέδιο, το σύνολο των πράξεών του, η ίδια η ζωή του.


Η πραγματικότητα υπάρχει μόνο στη δράση
και μόνον η πραγματικότητα έχει αξία, τα όνειρα οι προσδοκίες και οι ελπίδες επιτρέπουν μονάχα να καθορίσουμε τον άνθρωπο σαν χαμένο όνειρο, σαν ανεκπλήρωτες ελπίδες, σαν χαμένες προσδοκίες. Αυτό δημιουργεί μια αισιόδοξη σκληρότητα.

Μια ηθική επιλογή μοιάζει με τη δημιουργία ενός έργου τέχνης, είμαστε στην ίδια δημιουργική κατάσταση και στις δύο καταστάσεις
έχουμε δημιουργία και επινόηση.

Η ζωή δεν έχει νόημα εκ των προτέρων. Πριν ζήσουμε η ζωή δεν είναι τίποτα. Εμείς θα της δώσουμε ένα νόημα και αξία με αυτό που
επιλέγουμε. Ο άνθρωπος πρέπει να ανακαλύψει τον εαυτό του και να το πάρει απόφαση πως τίποτα δεν μπορεί να τον σώσει από τον ίδιο τον εαυτό του.
Έτσι ο υπαρξισμός είναι ανθρωπισμός, μια θεωρία δράσεως.


4 comments:

gatti said...

Απόλυτα σωστό. Υπάρχουμε, είμαστε ελεύθεροι και αυτοκαθοριζόμαστε. Αν βάζουμε φρένα και εμπόδια στον εαυτό μας και την ύπαρξή μας, τα βάζουμε εμείς οι ίδιοι. Γι΄ αυτό και εμείς και μόνο πρέπει να προσπαθήσουμε να ξεπεράσουμε τις φοβίες και τα δεσμά μας.

ΥΓ. Αγόρασα το Ανα Νον, η αλήθεια είναι ότι παιδεύτηκε το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μου να μου το βρει, γιατί είναι αρκετά παλιό βιβλιαράκι. Φαίνεται πράγματι ενδιαφέρον όμως. Ωστόσο βλέπω να το διαβάζω κατά το καλοκαιράκι στην άδεια, τώρα έχει πέσει πολύ πήξιμο.

ΥΓ1. Πολλά φιλιά σε σένα και στην κούκλα σου κι αν δεν τα ξαναπούμε μέχρι τις γιορτές, Καλό Πάσχα!
:-)

Sisyfina said...

Σου εύχομαι καλή ξεκούραση και καλή ανάγνωση και ελπίζω να μην απογοητευτείς από το Άνα Νον, το είχα διαβάσει πριν από πολλά χρόνια και με είχε συγκλονίσει, αλλά ξέρεις μερικές φορές όταν ξαναδιαβάζεις ένα βιβλίο που σου άρεσε ξενερώνεις ή και το αντίθετο.
Τώρα -αν και βιβλιοφάγος σε δίαιτα- ρίχνω όποτε μπορώ βουτιές απόλαυσης στο "Ταξίδι στην άκρη της νύχτας" του Σελίν, πρώτο μυαλό, κοφτερό χιούμορ.

Τα φιλιά μας και σε σένα, Καλή Ανά(σ)ταση!

Mixalis said...

Αναρωτιόμουν ποιά μετάφραση έχεις. Του εκδότη Αρσενίδη ή Δαμιανού? Βρήκα online 2 μεταφράσεις και δεν ειμαί σίγουρος ποια να πάρω. Δέν βρίσκω reviews πουθενά!
Μιχάλης

Sisyfina said...

Είναι του Δαμιανού. Περίεργο που δεν έχει βγει κάτι πιο σύγχρονο... αξίζει πολλά σαν κείμενο.